Ontdek Aquileia: Romeinse Geschiedenis en Architectuur
Aquileia, gelegen in de provincie Udine nabij de Golf van Triëst, werd in 181 v.Chr. door de Romeinen gesticht als bolwerk tegen de Kelten. Dankzij de strategische ligging ontstond er al snel een bloeiend handels- en industrieel centrum met connecties naar het Donaugebied. In de 3de en 4de eeuw was Aquileia een belangrijk politiek en militair knooppunt en zelfs keizerlijke residentie. De stad verloor haar voorspoed na de invallen van Attila en later de Longobarden, waarna veel inwoners uitweken naar de lagunes bij Altinum, waaruit Venetië ontstond.
Aquileia speelde ook een prominente rol op kerkelijk gebied. Aanvankelijk viel het onder de jurisdictie van Milaan, maar in de 5de eeuw werd de stad zetel van een metropoliet die later de titel patriarch aannam. In 556 brak het patriarchaat met Rome vanwege het Schisma van Aquileia. De patriarch vluchtte in 568 voor de Longobarden naar Grado, terwijl het Longobardische bisdom een nieuw patriarchaat richtte dat in 1751 werd opgeheven. In 1451 werd het patriarchaat naar Venetië verlegd, waarmee een belangrijk hoofdstuk in de kerkelijke geschiedenis werd afgesloten.
De belangrijkste bezienswaardigheid van Aquileia is de indrukwekkende basiliek, waarvan de eerste kerk in de 4de eeuw ontstond. Na vernietiging door de Hunnen werd de kerk uitgebreid met Romaanse elementen uit de 11de eeuw. De basiliek kenmerkt zich door een sober exterieur en een voorhal uit de 9de eeuw met antieke zuilen. In 1909 werd een 700m² grote mozaïekvloer blootgelegd met schitterende afbeeldingen van figuren, dieren en planten. Naast de basiliek bevindt zich een 73 meter hoge campanile uit de 11de eeuw en de Cripta degli Scaevi met fresco’s uit de 13de eeuw.
Het archeologisch museum in Via Roma herbergt veel vondsten uit de oude Romeinse stad, waaronder beeldhouwwerken, bouwfragmenten en glaswerk. Andere interessante plekken zijn het antieke Forum Romanum, de resten van de Romeinse rivierhaven, familiegraven, een amfitheater en mozaïekvloeren in Romeinse huizen. Ook zijn er vroegchristelijke oratoria, een basilica romana en ruïnes van de antieke stadsmuur te bezichtigen, die samen het rijke culturele en historische erfgoed van deze regio illustreren.
Aquileia vormt een fascinerende bestemming voor liefhebbers van geschiedenis en archeologie in Friuli-Venezia Giulia. De stad biedt een unieke blik op het Romeinse en vroege christelijke leven in Noord-Italië en is een must-see in combinatie met een bezoek aan nabijgelegen steden. Voor een overzicht van de regio en omliggende plaatsen, bezoek overzicht Friuli-Venezia. Voor verdere verkenning van Italiaanse steden zie Stedenlijst Italië. en raadpleeg de Regiokaart Italië voor een gedetailleerde regiokaart.