Gurk in Karinthië: Romaanse pracht en barokke kunst

Gurk, gelegen in de Oostenrijkse deelstaat Karinthië, staat vooral bekend om de indrukwekkende Pfarr- und Domkirche Maria Himmelfahrt. Deze romaanse basiliek dateert uit circa 1140 en bevat de crypte waar de relieken van gravin Hemma, de stichteres van het nabijgelegen nonnenklooster, worden bewaard. De kerk kenmerkt zich door haar twee 60 meter hoge torens en een architectonische balans tussen het westwerk en de koorpartij aan de oostzijde.

De kerk heeft door de eeuwen heen verschillende bouwfasen doorgemaakt, met opvallende gotische en barokke elementen. Zo werden in 1678 de torenhelmen verbouwd en herbergen de muren talloze fresco’s en mooie houtsnijwerken. De westelijke voorhal met het trechtervormige portaal uit circa 1200 en de beroemde wandschilderingen met Bijbelse taferelen vormen hoogtepunten van het interieur. De kerk combineert kunst en architectuur met een strakke romaanse structuur.

Het interieur van de dom is voorzien van indrukwekkende fresco’s, waaronder een machtige voorstelling van Sint-Christoffel en scènes over de bekering van Paulus. De bisschopskapel, te bereiken via de zuidelijke toren, bezit een uitzonderlijke laatromaanse fresco-cyclus uit circa 1230 door ‘Meister’ Heinrich. Daarnaast is het barokke hoogaltaar met zijn 72 uit hout gesneden figuren een ware beleving. De crypte, met precies honderd zuilen, onder het koor is de rustplaats van gravin Hemma en staat bekend om haar romaanse beeldhouwwerk.

Naast de dom zijn er ook overige culturele schatten te ontdekken, zoals het loden Kruisaltaar van G. R. Donner uit 1740 en de diverse reliëfs en beeldhouwwerken, waaronder het beroemde romaanse timpaan van Samson en de leeuw. Het kloostercomplex herbergt beschilderde reliëfs uit 1500 en een 10 x 10 meter groot vastendoek uit 1458, dat Bijbelse scènes uitbeeldt. Deze rijke verscheidenheid aan kunsthistorische elementen maakt Gurk tot een unieke bestemming in Karinthië.

In de nabije omgeving ligt het dal van de Gurk met het dorp Gnesau, waar de barok verbouwde Pfarrkirche St.-Leonhard staat, oorspronkelijk ook romaans. Deze kerk toont hoe de barokke bouwstijl tot ver in het achterland van Karinthië doordrong. Gurk en haar omgeving vormen zodoende een fascinerende combinatie van middeleeuwse en barokke cultuur in het hart van Oostenrijk.