De amandelboom en turrón: een Valenciaanse traditie

De amandelboom, Prunus amygdalus L., is een kleine boom of struik met lichtroze bloemen die vroeg in het voorjaar bloeien. De amandelen, de zaden van de boom, worden al eeuwenlang gewaardeerd vanwege hun voedingswaarde en toepassingen. De zoete amandelolie wordt onder andere in de farmacie gebruikt, terwijl de bittere variëteit een belangrijke rol speelt in parfumerie en cosmetica. De amandelboom behoort tot de Rosaceae-familie, net als rozen, appels en pruimen. Door kruisingen met perzikken zijn ook sierheesters ontstaan.

In de regio Valencia bloeien in januari de amandelbomen in de Sierra Espadán en kleurt het landschap witroze. Spanje oogst jaarlijks gemiddeld 30.000 ton amandelen, vooral in streken langs de Middellandse Zeekust zoals Valencia, Granada, Almeria en de Balearen. De boom is sterk en vraagt weinig verzorging, met wortels die diep het vocht uit de aarde halen. In augustus en september barst de beschermende laag van de vrucht open, waarna de pitten met de hand of machine worden geoogst, gesorteerd en gekraakt. Spanje kent veel amandelsoorten, gewaardeerd om hun smaak en vorm.

Amandelen zijn niet alleen een smakelijk tussendoortje, maar bovendien voedzaam: ze bevatten veel vetten, ijzer, calcium, fosfor en vitamine B. Traditioneel worden amandelen verwerkt in lekkernijen als turrón, marsepein en gebak. De bittere amandel is echter onverdund niet eetbaar vanwege het vrijkomen van giftig blauwzuur. De zoete amandelolie wordt ook in de cosmetica-industrie veel gebruikt. Voor meer informatie over de natuurlijke omgeving en flora van de Middellandse Zee, bezoek Mediterrane Flora en Fauna.

De beroemde Valenciaanse turrón is een traditioneel amandelproduct met een rijke geschiedenis. Volgens zeggen werd het aan het eind van de 18e eeuw uitgevonden tijdens het beleg van Barcelona, alhoewel het waarschijnlijk een Arabische oorsprong heeft. In de stad Jijona bij Alicante, hét centrum van turrónproductie, maakt men vooral twee typen: de zachte Jijona-turrón en de harde Alicante-turrón. Deze worden gemaakt van amandelen en honing, zacht gebonden met eiwit en soms geroosterd en gehakt. Moderne varianten bevatten ingrediënten als hazelnoten, kokos en chocola.

Turrón speelt sinds de 16e eeuw een belangrijke rol bij officiële gelegenheden in Valencia. In 1595 maande koning Filips II stadsbestuurders tot matiging bij het schenken van deze kostelijke lekkernij. Vandaag de dag is turrón vooral populair rond Kerst, met een ambachtelijke bereiding die streng wordt gehandhaafd door turronero’s. Naast de klassieke soorten zijn er ook diverse creaties met extra smaken en texturen, waardoor dit zoete goedje een geliefd onderdeel van de Valenciaanse culinaire traditie blijft.