Abydos: De Oudste Koninklijke Dodenstad van Egypte
Abydos is de oudste koninklijke dodenstad van Egypte, nauw verbonden met de vroege geschiedenis van het land. Nadat Narmer, ook wel koning Menes genoemd in de Griekse overlevering, de Nijlvallei onder centraal gezag bracht, vestigden zijn opvolgers hun hoofdstad in This. De naam Thinieten, die aan de vorsten van de eerste twee dynastieën werd gegeven, is afgeleid van deze stad. De precieze locatie van This is onbekend, mogelijk in de buurt van Birbeh, waar Abydos fungeerde als necropolis. Hierdoor is Abydos bekend als de oudste koninklijke begraafplaats.
Bij archeologische opgravingen in Abydos zijn enkele koningsgraven van de eerste twee dynastieën gevonden, eenvoudige mastabagraven die weinig vermaardheid uitstraalden. De echte faam van Abydos komt voort uit het Middenrijk, toen het stadje het belangrijkste heiligdom van Osiris werd. Osiris, oorspronkelijk afkomstig uit Busiris in de Nijldelta, werd de god van de doden en verdrong Khentiimentioe als heerser over de necropolis van Abydos. Deze ontwikkeling markeert de triomf van de Osirische leer, die onsterfelijkheid beloofde aan alle stervelingen, waar dit eerder alleen voorbehouden was aan de koningen uit het Oude Rijk.
De legende rondom Osiris vertelt dat hij door zijn broer Seth in veertien stukken werd gehakt. Zijn vrouw Isis verzamelde deze overal verspreide delen, waarop op elke vindplaats een heiligdom ontstond. Het heiligdom in Abydos stond het hoogst aangeschreven vanwege de aanwezigheid van het hoofd van Osiris, wat het tot een belangrijk bedevaartsoord maakte. Mensen die zich geen graf konden veroorloven, plaatsten in ieder geval een gedenksteen bij dit heiligdom. Beginnend met Seti I en voltooid door Ramses II in de 19e dynastie, werd een groot tempelcomplex gebouwd dat nog steeds indrukwekkende overblijfselen vertoont.
De tempel van Seti I in Abydos bestaat uit twee achter elkaar liggende binnenhoven en twee hypostylzalen, waarvan één leidt naar een rij kapellen. Aan de zuidoostkant bevindt zich een grote aanbouw die haaks staat op het hoofdgebouw. Achter deze tempel ligt het Osireion, een bijzondere ondergrondse structuur die via een gang van meer dan 100 meter te bereiken is. Het Osireion heeft een rechthoekige vorm met een voorportaal en een grote zuilenzaal die rondom nissen bezit. Deze zaal werd soms onder water gezet, waardoor het leek alsof de schrijn van Osiris op een eiland stond. In het Osireion vonden de beroemde mysteriën van Osiris plaats, geïllustreerd met sterrenbeelden en de godin Noet aan het gewelfde plafond.
Abydos staat daarmee symbool voor de overgang in het oude Egypte van monarchale naar theologische opvattingen waarin de god Osiris centraal kwam te staan. Het is een plek die een schat aan geschiedenis en religieuze betekenis herbergt en een must is voor wie zich wil verdiepen in de Egyptische oudheid en het geloof in het hiernamaals. Voor iedereen die meer wil ontdekken over dit fascinerende land, is een reis naar Egypte onmisbaar.
