Memphis: De blijvende pracht van de oude Egyptische hoofdstad
Memphis, nabij Caïro aan de linkeroever van de Nijl, ligt verborgen onder het huidige dorp Mit Rahina en omgeven door uitgestrekte palmbossen. Volgens de Griekse schrijvers werd deze stad gesticht door Menes, de legendarische grondlegger van het oude Egyptische rijk. Aanvankelijk ontstond een nederzetting rondom de vesting van de Witte Muur die wellicht door farao Adjib van de eerste dynastie werd aangelegd om toezicht te houden op de net veroverde steden in de delta.
De Oude Rijk-koningen vestigden zich nooit permanent in Memphis omdat hun paleizen van versierslib en bakstenen waren gebouwd en daardoor niet duurzaam waren. Zo werd de hoofdstad van het rijk door de dynastieën verschillende keren verplaatst, van Memphis naar Gizeh, daarna weer naar Saqqara en zelfs naar het zuiden. De piramide van Pepi I, die onder de 6de dynastie gebouwd werd, was een symbool van de stad en kreeg de naam Mennefer, wat ‘blijvende schoonheid’ betekent. Memphis is de Griekse vertaling van deze naam en fungeerde lange tijd als politieke en culturele kern.
Tijdens de periode van anarchie na het Oude Rijk verdween Memphis tijdelijk van het politieke toneel. In het Middenrijk was Thebe de hoofdstad, maar onder het Nieuwe Rijk herrees Memphis als belangrijke stad: het werd de residentie van de vizier van het Noorden en huisvestte de grootste wapenopslagplaats. Strategisch gelegen controleerden de garnizoenen de delta, terwijl de haven een cruciale rol speelde in de handelsstromen vanuit Azië en het Middellandse Zeegebied, iets waarmee het tot aan de Griekse periode een wereldstad was.
Memphis was ook heilig vanwege de god Ptah, die bekend stond als de beschermheilige van ambachtslieden en werd vereerd als de scheppende god. Zijn Egyptische naam Hetkaptah betekent ‘de burcht van het ka van Ptah’. De naam Aiguptos, waaruit de Latijnse naam Egypte is voortgekomen, stamt via de Griekse en Babylonische transcripties af van deze heilige naam. Ptah symboliseerde in de theologie van Memphis de creatieve kracht waarmee de wereld werd gevormd, waardoor de stad een bijzondere religieuze status bezat.
Memphis staat als oude hoofdstad en cultureel centrum symbool voor de rijke geschiedenis van Egypte. De stad vormt een fascinerende schakel tussen de legendarische beginperiode van het Egyptische rijk en de latere bloeitijd, waarin het een grote rol speelde als handels- en garnizoensplaats. Voor reizigers met interesse in de geschiedenis is Memphis een onmisbare bestemming. Bezoek Egypte voor meer informatie over deze indrukwekkende plek.
