Pistoia: Historisch Toscaanse stad met rijke cultuur
Pistoia ontstond in de tweede eeuw voor Christus op de aangeslibde grond van de rivier de Ombrone. Oorspronkelijk was het een versterkte plaats die diende als steunpunt voor Romeinse troepen in de strijd tegen de Liguriërs. De naam Pistoia is waarschijnlijk afgeleid van het Latijnse pistores, wat bakker betekent, een verwijzing naar de rol van de stad in de bevoorrading van het leger. De regio rond Pistoia was al in de oudst bekende tijden belangrijk, getuige vondsten zoals Etruskische grafstenen nabij de Dom.
De stad kende door de eeuwen heen diverse machthebbers. Na vernielingen door de Oostgoten in 406 na Chr. werd Pistoia herbouwd en eind 6e eeuw kwam het onder Byzantijnse heerschappij. De Longobarden maakten de stad tot een strategisch centrum, met onder andere de eerste stadsmuur die nog gedeeltelijk bij de Dom zichtbaar is. In de middeleeuwen kreeg Pistoia een zekere zelfstandigheid met de instelling van een stadsbestuur in 1105. De komst van relieken van de heilige Jacobus versterkte haar positie aan de pelgrimsroute Via Francigena.
Pistoia raakte later in conflict met nabijgelegen machtige steden zoals Lucca en Florence. Uiteindelijk gaf de stad zich in 1401 over aan Florence. De derde stadsmuur, grotendeels bewaard gebleven, werd in de 14e eeuw aangelegd en in opdracht van Cosimo de Medici in de 16e eeuw tot een vesting uitgebouwd. Cultureel hoogtepunt was het zilveren altaar van de heilige Jacobus, waarin 628 figuren verwerkt zijn en dat een uniek voorbeeld van Toscaanse goudsmeedkunst vormt. Het Palazzo dei Vescovi herbergt bovendien een ondergronds archeologisch pad naar vroegchristelijke en Etruskische graven.
Pistoia kent indrukwekkende monumenten zoals de 67 meter hoge campanile naast de Dom San Zeno. De dom zelf heeft een sierlijke voorgevel met motieven uit Florence en Pisa, en herbergt kunstwerken van onder anderen Andrea della Robbia en Coppo di Marcovaldo. In de zijbeuk hangt ‘Madonna di Piazza’, een meesterwerk van Andrea del Verrocchio en Lorenzo di Credi. Daarnaast is de Piazza della Sala al sinds de middeleeuwen de marktplaats van de stad met een leeuwenfontein als geschenk van de familie Medici.
In de omgeving van Pistoia liggen bijzondere plaatsen zoals Pescia, met de gotische kerk San Francesco, bekend om het altaarstuk van Bonaventura Berlinghieri uit 1235, een van de oudste bewaarde afbeeldingen van de heilige Franciscus. Het middeleeuwse Collodi herbergt Villa Garzoni en de beroemde Italiaanse tuin, die invloed had op beroemde tuinen zoals die van Versailles. Het nabijgelegen Parco di Pinocchio is een monument voor schrijver Carlo Collodi en toont een route langs 21 bronzen beelden die zijn beroemde verhaal uitbeelden. Bezoek Toscane voor meer informatie over Toscane en Stedenlijst Italië. voor een overzicht van andere Italiaanse steden.
