Boschoord: Historische Kolonie aan de Grens van Friesland
Boschoord ligt aan de grens van Friesland, ongeveer 25 kilometer ten zuidwesten van Assen in de provincie Drenthe. Midden in het gelijknamige landgoed bevindt zich het kleine gehucht Boschoord. Dit gehucht is het restant van een van de zeven landbouwkoloniën die de Maatschappij van Weldadigheid in de 19e eeuw in Drenthe stichtte om de levensomstandigheden van armen en lagere volksklassen te verbeteren. Deze kolonies zijn belangrijk erfgoed in Nederland en laten zien hoe sociale hervormingen werden vormgegeven.
De oorspronkelijke naam van Boschoord was Kolonie VII, maar deze naam werd later veranderd omdat men deze als denigrerend ervoer. De Maatschappij van Weldadigheid werd opgericht door Johannes van den Bosch, een genieofficier en voormalig Gouverneur-Generaal in Nederlands-Indië. Van den Bosch geloofde dat armoede vooral bestreden kon worden door het oprichten van landbouwkoloniën waar armen zich konden specialiseren in landbouw, zo zelfvoorzienend konden worden en tegelijkertijd iets waardevols voor de samenleving produceerden. In Drenthe was dankzij veel onontgonnen land een ideale locatie gevonden voor deze koloniën.
Elke gezin dat deelnam aan de kolonie kreeg een compleet ingericht boerderijtje met drie hectare grond toegewezen. Er werden ongeveer 430 koloniehuisjes gebouwd, elk voor een bedrag van vijfhonderd gulden. Naast woningen kwamen er scholen, kerkjes en kleine fabriekjes. Voor Boschoord waren oorspronkelijk honderd boerderijtjes gepland, maar uiteindelijk waren er in 1852 slechts 35 klaar en tegen het einde van de eeuw stonden er nog maar zeventien. Vandaag de dag zijn er slechts enkele huisjes over die herinneren aan die koloniale tijd. Die bestaan uit een stenen voorhuis met een houten bedrijfsdeel en aparte ruimten voor opslag en vee zoals koeien, schapen en geiten. Interessant detail: voor tien gulden per jaar kon men destijds een koe huren.
De historische waarde van Boschoord is erkend door Monumentenzorg, die vijf gebouwen in het gehucht op de monumentenlijst hebben geplaatst. Er wordt zelfs overwogen om Boschoord aan te wijzen als beschermd dorpsgezicht vanwege de unieke structuur en bebouwing. Voor bezoekers zijn vooral de oude school met schoolwoning aan de Schoollaan en de kolonistenhuisjes aan de Conicklaan (huisnummers 3, 5 en 8) de moeite waard om te zien. Deze locaties geven een indrukwekkend beeld van het leven en de sociale experimenten uit de 19e eeuw in Drenthe.
Boschoord is onderdeel van het culturele erfgoed van Drenthe en getuigt van een bijzondere manier om armoede aan te pakken middels landbouwkoloniën. Het gebied biedt een rustieke en historische omgeving die inzicht geeft in de Nederlandse sociale geschiedenis. Voor meer informatie over de regio Drenthe en het omliggende gebied, bezoek dan Drenthe. Een overzichtelijke kaart helpt bij het plannen van een bezoek en in de plaatsnamen
lijst is Boschoord opgenomen tussen de traditionele plaatsnamen.
