Ontdek Zuidlaren: Historisch Esdorp met Rijke Cultuur
Zuidlaren is een bijzonder esdorp in de provincie Drenthe, bekend om zijn tiental brinken, waarvan sommige nog brandkuilen (‘dobben’) bevatten. Het dorp is aangewezen als beschermd dorpsgezicht, wat het historische en karakteristieke karakter onderstreept. Middenin staat de Hervormde kerk met een toren uit circa 1300, afgewerkt in vijftiende-eeuwse stijl, en een schip en koor die gotische en laatromaanse elementen combineren.
De kerk in Zuidlaren kent een bewogen geschiedenis en onderging tussen 1648 en 1650 een grondige renovatie vanwege oorlogsschade. Binnenin vallen indrukwekkende herenbanken en een rijk gesneden preekstoel uit 1675 op. In het koor bevindt zich ook een memoriewapen van Alexander Carel van Heiden en diverse gebeeldhouwde grafzerken die het kerkinterieur sieren. Daarnaast is Huize Laarwoud een opvallend pand, een omgrachte woonboerderij uit de zeventiende eeuw met vleugels uit na 1750, tegenwoordig in gebruik als gemeentehuis.
De brinken van Zuidlaren worden omringd door fraaie Saksische boerderijen, waaronder het huis aan de Kerkbrink 28 met originele deuren voorzien van smeedijzeren hang- en sluitwerk uit 1750. Ook het Noorder sanatorium aan de Stationsweg is een architectonisch hoogstandje uit 1935, bekend om zijn opvallende blauwbetegelde ingang en ontworpen door Egbert Reitsma. Ieder jaar vindt op de derde dinsdag van oktober de Zuidlaardermarkt plaats, de grootste paardenmarkt van West-Europa en een traditie van meer dan 750 jaar.
In de omgeving van Zuidlaren ligt het esdorp Vries, onderdeel van dezelfde gemeente en eveneens met een beschermd dorpsgezicht. De Hervormde kerk van Vries heeft een zwaar gedetailleerde twaalfde-eeuwse toren die geldt als een schitterend voorbeeld van romaanse bouwkunst in het noorden van Nederland. De kerk bevat onder meer een dertiende-eeuwse doopvont, een zeventiende-eeuwse kansel en enkele oude kerkbanken en herbergt bijzondere vondsten zoals een klokkengietvorm en sarcofaagdeksels.
Rond Zuidlaren zijn ook prehistorische bezienswaardigheden te vinden, zoals hunebedden bij Tynaarlo ten zuiden van het station Zuidlaren en bij Zeijen ten noorden van de weg naar Peest. Bij Zeijen ligt bovendien een grafheuvelveld met tumuli uit de bronstijd en ijzertijd, die een fascinerend beeld geven van de vroege bewoning in deze regio. Voor meer informatie over deze en andere plaatsen in Drenthe, bezoek Drenthe of raadpleeg de kaart en de plaatsnamen lijst.
