Ontdek Tiel: Historische Handelsstad aan de Waal
Tiel, gelegen in de provincie Gelderland, is al sinds circa 890 een belangrijke handelsstad aan de rivier de Waal. Ooit een schakel in de verbinding tussen het Rijnland en Engeland, verloor het rond 1200 zijn dominante positie aan steden als Keulen en later Dordrecht. Ondanks zware oorlogsschade in 1944-1945 bleef Tiel een streekcentrum van betekenis in Nederland en Gelderland.
De Grote of St.-Maartenskerk is een indrukwekkend monument in het zuidwesten van de oude stad. De bouw van de zware toren begon in 1440 en het driebeukige schip kreeg later een zuiderzijbeuk. Een bijzonder onderdeel is de doopkapel met librije bovenin, gerealiseerd in 1554. Daarnaast is er de Lutherse kerk aan de Kerkstraat, met een koor uit het begin van de 16de eeuw en versierde kapitelen met muziekmakende engelen.
Tiel heeft ook mooie voorbeelden van woonhuizen en verdedigingswerken. Het Ambtmanshuis, tegenwoordig het Polderhuis van de Tielerwaard, dateert uit 1526 en werd later uitgebreid. Van de middeleeuwse stadsomwalling is nog een deel aan de Waalkade te zien. De 17de-eeuwse vestingwerken, zoals de Singelgrachten en de Oliemolenwal, herinneren aan de militaire geschiedenis, inclusief een poort die na vernietiging in de Tweede Wereldoorlog in 1983 werd herbouwd.
Bezienswaardigheden in Tiel omvatten verder laatgotische huizen met trapgevels, 19de-eeuwse architectuur in de Gasthuisstraat en St.-Walburgstraat, en markante plekken zoals de stenen pomp op de Groenmarkt uit 1768 met Lodewijk-XV-versieringen. De Korenbeurs en de classicistische zuilengalerij van de Vismarkt zijn neoclassicistische hoogtepunten, terwijl het Kantongerecht uit 1882 een bijzonder neoclassicistisch bouwwerk is. De begraafplaats ‘Ter Navolging’ aan de Lingedijk dateert uit 1786.
Ook de omgeving van Tiel is rijk aan cultuurhistorische plekken. In Geldermalsen (12 km zuidwest) staat een imposante 15de-eeuwse kerk met een oudere, verhoogde toren. Het dorp Wadenoyen (3 km zuidwest) heeft een romaans tufstenen kerkje met een gotisch koor uit de 15de eeuw. Zoelen (3 km noordwest) toont een laatgotische kerk en een kasteel uit 1642, met deels 16de-eeuwse en neogotische bijgebouwen. Voor meer informatie over de streek en plaatsen bezoek Gelderland en de plaatsnamen lijst.
